Navertelling 2

15.06 Deze pandemie was een laatste waarschuwing voor de klimaatcrisis. (Geert Mak) Generale repetitie voor de klimaatcrisis (Pfeiffer) De grote uitdaging moet hierna komen: het redden van de planeet. Ik krijg een déjà vu als ik aan de beeldenstorm denk die momenteel korte metten wil maken met het verleden van kolonisatie, onderdrukking, uitbuiting, massamoord, discriminatie, racisme en andere delicten die deel uitmaken van het cultureel, religieus of historisch erfgoed, dan wel strafblad. In naam van die éne waarheid claimt een generatie het recht op vergelding, afrekening met de demonen. Alsof hiermee een propere toekomst wordt gegarandeerd. Een déjà vu, omdat ik uit de geschiedenislessen heb onthouden dat er zo’n dikke 500 jaar geleden al eens een omwenteling met de naam “Beeldenstorm” heeft plaatsgevonden. Religieuze beelden, kerken en lithurgische gebruiksvoorwerpen van katholieken werden massaal vernield door protestanten in de Lage Landen. De kiemen voor de opstand lagen in de slechte economische tijd, rebellie tegen de adel en de spaanse inquisitie met bovenop de hongerwinter van 1564. Er zijn analogiën te bespeuren, alleen al om vast te stellen dat de huidige corona-pandemie de wereldse tegenstellingen alleen maar groter heeft gemaakt: een kleine elite die zich verrijkt heeft en de overgrote meerderheid die zich gekortwiekt ziet. Vaak is opstand en geweld de laatste strohalm voor wie zich in de hoek gedrongen voelt. Of de chronische frustraties wil botvieren. Kansarme jongeren die sjieke boutieks plunderen omdat ze in het gewone leven zich geen dure Sneakers kunnen veroorloven, ik zeg maar wat. Het geloof in die éne waarheid, of het nu religieus dan wel politiek is, heeft er in het verleden toe geleid dat stukken historisch erfgoed vernietigd werden in de naam van…Denk aan wat Isis een paar jaar geleden deedt met de Assyrische beelden in Mosul, denk aan de Culturele Revolutie dixit Mao jaren 65-75, denk aan de boekverbrandingen ten tijde van de Inquisitie en de Nazi’s. Geloof in het eigen gelijk, recept voor een nog gevaarlijker pandemie. Slechts één vaccin: respect 18 06 Er is een oplossing à-la belge voor het probleem: er komt een waarheidscomissie. Wat zoveel betekent als: er is een compromis in de maak, zonder leveringstermijn maar gegarandeerd met een vuistdik draaiboek dat vis noch vlees is. De waarheid is namelijk al geschreven en herschreven. Feit is dat begin 20e eeuw België met medeplichtigheid van Amerika de rijkdommen van Congo Vrijstaat manu militari heeft leeggeplunderd en opposanten massaal het eeuwig zwijgen werd opgelegd. Maar ik ben evenmin overtuigd of we anno 2020 de schuld moeten blijven verschuiven naar wat onze bedovergrootvaders hebben uitgespookt ? Als we er zelf niet eens in slagen onze oogkleppen af te leggen ?

Navertelling 1

30.05 De Coroniekjes zijn begraven. Er was een korte wake van vrienden, kennissen, familie, bekende en onbekende FB likes die elk een duim, hartje, traan of hommage brachten als blijk van (mede)leven met de hemelreiziger. Iemand stelde voor om ze te bundelen voor het nageslacht, ik fantaseerde eerder om ze in de grond te steken zodat het gefundenes fressen wordt voor toekomstige archeologen die het tijdsbeeld anno voorjaar 2020 willen uitklaren, gesteld dat alle harddiscs aan digitale informatie zouden crashen en verdwijnen, wat ik niet eens als onzinnig beschouw. In een niet zo ver verleden ben ik er in geslaagd honderden, zoniet duizenden foto’s te wissen. Met herinneringen wordt geschiedenis geschreven, en enkel geschreven teksten overleven, het gesproken woord vervaagt of leidt aan alzheimer, en in het digitale bestand geloof ik al helemaal niet. Alleen al daarvoor zou ik in het licht van de geschiedenis kiezen voor begraven. Of in bewaring geven bij het nageslacht. Ada oppert dat ik een verhalenboek moet schrijven over het praten met planten omdat ik beweer dat je met muziek of praten tegen planten betere oogsten haalt…maar dit terzijde. “Uit uw kot maar niet te zot” (Erika Vlieghe) 3.06 De nieuwe gedragscodes worden gelanceerd. Dit wordt een nieuw appel aan het begrip ‘burgerzin’ en dat is meteen het enige dat niet verandert in de nieuwe werkelijkheid. Onze verantwoordelijkheid is al 2,5 maand ruimschoots op proef gesteld, nu is het kwestie van niet de kantjes van de verruimde leefwereld er te gaan aflopen. Eén kanttekening terzijde: door massaal te gaan bewegen, wandelen, fietsen en in de natuur rondhangen, hebben blijkbaar velen het begrip “leave your footprints, not your litter” nog niet begrepen. Een nieuwe vorm van zwerfvuil duikt op: mondmaskers, en de stapels bier in blik is exponentieel toegenomen. Mensen blijven egocentrische wezens. Enkel bekommerd om het eigen lot. Eigenlijk kan de rest van de wereld ons weinig schelen, zolang het goed gaat in onze bubbel. En als er een steen des aanstoots wordt gevonden: des te beter, kunnen we lekker al onze frustraties daarop richten. “Onze gedachten zijn de kleuren waarmee we ons leven schilderen” (russisch spreekwoord) 10 06 Hot topic vandaag: het racisme. De moord op George Floyd is aanleiding voor een wereldwijde wake-up call tegen rassendiscriminatie. Toegegeven, het type huidskleur bepaalt nog altijd je slaagkansen op de maatschappelijke ladder. Een huis wordt nog altijd liever verhuurd aan Frans dan aan Ahmed. Er zijn oorlogen voor gevoerd, er worden mensen om vermoord, het extreme wij-zij gevoel. Suprematie. Nog zo’n lelijk woord. In wiens godsnaam of wie bepaalt de rangorde van het menselijk ras ? Heeft niet iedereen blauw, groen, bruine ogen, armen, benen, ledematen, om nog niet te spreken over gevoelens, gedachten, levensverwachting? Als lid van de Homo Sapiens tak van de evolutietheorie kan ik enkel voor respect pleiten: ieder is uniek op deze bol, het idee van wereldburgerschap heeft me al vaak gecharmeerd, alleen al door reizende mensen te ontmoeten die zo simpel gelijkaardig zijn aan je eigen leven. Gelijkwaardig. Al zijn de tegenstellingen van cultuur en leefomstandigheid nog zó verschillend. Het is doorheen de spiegel en je spiegelbeeld kijken dat je de andere werkelijkheid ontdekt en die is niet zwart/wit, die is levendig vol kleur.

Zaterdag 30 05 2020 - 60e en laatste Coroniek

Het jubileum van 60 als afsluiter van deze reeks Coroniekjes vraagt om een terugblik.

Wat voorafging… 18 maart: de dobbelstenen van het vijfregelspel “blijf in uw kot” zijn geworpen. De spelregels zijn simpel: handen wassen, niet aan je gezicht komen, afstand houden, niet essentiële verplaatsingen vermijden en niezen in je ellenboog. Valsspelen wordt bestraft met € 250. We doken massaal onder in bubbels en gebruikten een nieuwe woordenschat, veelal engels zoals flatten the curve en social distancing, of uitbreidingen van het woord corona. Corona was geen fletse pils meer, maar een onzichtbaar gif. We werden argwanend, want elke geliefde kon een nieuwe besmetter zijn. Knuffelen en kussen werd doodzonde en de medemens werd een echte Sartriaans l’enfer c’est les autres. De wereld kleurde Orwelliaans 1984 revisited waarin we als ratten in de val door de hoogste rechters van het land veroordeeld werden tot onmiddellijke opsluiting. In het geval van 65 plussers zonder verzachtende omstandigheden of hoger beroep. In het geval van ontslagen arbeiders en alle kunstenaars tot langzame verstikking. In onze begrenzing namen we een nieuw levensritme aan, kweekten smetvrees en vroegen ons ’s ochtends in de spiegel af hoe we er ’s avonds zouden uitzien. Moe van het piekeren, van eenzaamheid, van verveling of euforisch door hervonden genot van kleine geluksmomenten. Of dronken als excuus om te feesten of om te vergeten.

Wat volgde… 2 maanden later: de enkelband knelt, trekt striemen in het vel en leidt tot weerspannigheid. De politici die uitblinken in gebrek aan duidelijkheid doen ons een eigen invulling geven aan de begrippen verantwoordelijkheid en gezond verstand. Naargelang de inhoud van de hersenpan wordt burgerzin vertaald in het brede scala tussen puur altruïsme en extreem egoïsme. Maar wat vooral opvalt: mensen krijgen langere tenen, vonken van agressie wanneer de grens van de comfortzone geschonden wordt. Het besef groeit dat de exit ons naar een tsunami leidt die we hierna over ons gaan krijgen: economisch, sociaal, psychisch, fysisch, cultureel, religieus, politiek. Hoeveel generaties zullen de schuld mee afbetalen ?

Niettegenstaande… Alle doemdenken op een hoopje, ik blijf positief vooruitblikken. We hebben onszelf herontdekt, heruitgevonden, thuisgekomen, de energie geproefd van creatief denken en handelen, het goede in mezelf en de medemens omarmd. Ik lees met plezier wat stresscoach Luc Swinnen aanreikt in zijn nieuwste boek “Rust voor je brein”. Hij poneert dat je brein verschillende netwerken synchroniseert: het onlinebrein (aandachtsnetwerk) dat het hoofd vult met to-do lijstjes, werken, piekeren en actief bezig blijven; anderzijds het offlinebrein (rustnetwerk) dat creativiteit, empathie, veerkracht en rust kweekt. Het is een of-of verhaal: als het ene netwerk actief is, valt het andere netwerk uit. De laatste decennia lag de klemtoon te sterk bij het onlinenetwerk, met de burn-out epidemie tot gevolg. Om het offlinenetwerk in gang te brengen moet je leren te mijmeren. Swinnen geeft tips en tricks: tijdens het wandelen bijvoorbeeld worden nieuwe hersencellen aangemaakt, nieuwe ervaringen leiden naar nieuwe verbindingen, leidt naar nieuw inzicht.

 Ik begin te begrijpen waarom het me de voorbije 2 maanden lukte zonder grote moeite dagelijks een Coroniekje te schrijven: het was een ritueel van neerzitten en het distillaat van bijeengesprokkelde gedachten neer te schrijven. Ik zat in mijn offlinebrein. Sedert de winkel weer open is, veranderde ook mijn mindset, het mijmeren dat plaatsmaakte voor actie. Ik sluit dus hierbij deze reeks schrijfsels. Misschien was ik in een ander leven schrijver geworden. Ik droom er nog af en toe van me voor een tijd af te zonderen in ‘a room with a view’ om dat onafgewerkte verhaal te vertellen. Zoals Jack Kerouac die zijn “Desolation Angels” in 66 dagen bijeen pende als brandwacht in een uitkijkpost hoog in de bergen van de North Cascade Range tegen de Canadese grens in Westelijk Washington State. Ik had het geluk er anno 1980 met Peter M.Prehn in de buurt rond te trekken en ik verzeker je: mijlenver kom je geen vorm van menselijke beschaving tegen, geen huis, geen asfalt, nada. Puur natuur, into the wild. Gelukkig zijn dromen vaak bedrog, ik ben gelukkig waar ik nu ben. Pinksteren, het feest van de heilige geest. Laat die mythe nu maar eens werkelijkheid worden en de vurige tongen over ons neerdalen.De politici in de eerste plaats, en voor ieder ander: Spread the good spirit !

“Laten we geen slagbomen zijn voor elkaar maar een hefboom”(Johan Terryn).

Dinsdag 26 05 2020 - 59e Coroniek

Vivat la Vaudeville Belge! De eerste verjaardag van onze verkiezings nederlaag of overwinning, het is hoe jij het bekijkt. Maar ongeacht het standpunt zou je van een baby bij zijn eerste jaardag toch verwachten dat hij stilaan de pampers ontgroeit en zindelijk wordt. Misschien staat hij al rechtop als de nieuwe Homo Sapiens. Misschien zet ie zijn eerste stapjes. Naar het schijnt keren we in de eindfase van ons leven terug naar zo’n pamperfase wegens incontinentie. Wens niet dat iemand me ooit moet pamperen of het moet een robot of een geisha zijn. Het wordt stilaan tijd dat de politici de pamperfase ontgroeien, maar ze blijven moedwillig kruipen. Koppig vasthoudend aan de eigen agenda. En niet willen toegeven dat de kiezers hun nukkigheid méér dan beu zijn. Volgens de laatste opiniepeilingen is het desastreus gesteld met het geloof in onze verkozenen: liefst 45% antwoordt op de vraag door welke politicus zij zich het best vertegenwoordigd voelen “door geen enkele politicus”. Stilaan moet men toch gaan inzien dat het traditioneel systeem heeft afgedaan: dank zij of omwille van de Corona-crisis moeten er maatschappelijk, economisch en politieke keuzes gemaakt worden: doen we voort met het gehakketak waarin 2 of meer hanen vechten om het leiderschap van het kippenhok of leggen we ons oor bij de stem van de kippen ? De voorbije maanden hebben het nut bewezen van leren luisteren naar specialisten, wetenschappers, economen,zorgverleners en out-of-the-box denkers. Het is meer dan tijd voor dialoog en samenwerking. Of spreken met één stem.

Vivat la Masquerade Belge! De belgische kledingsindustrie is verontwaardigd en misschien terecht. De order van 15 miljoen mondmaskers voor bedeling onder de belgische bevolking ging naar een schimmig Luxemburgs postbusbedrijf zonder website of telefoon, opgericht door een Jordaanse voetbalmakelaar die in (belastingsparadijs) Malta woont en tevens grossiert in grondstoffen uit Afrika. Vriendjes met de aankoopdienst van defensieminister Goffin. Bij de deadline van 24 mei werd er 10% van het beloofde geleverd. Intussen heeft de ‘dapperste aller Galliërs’ zelf voor zijn mondmaskers gezorgd, beu om de zoveelste belgenmop.

 En voor wij weer met zijn allen aan de ratrace beginnen om putten te delven die de crisis geslagen heeft: er zijn er die in het zweet uw aanschijns slapend rijk zijn geworden: Facebook, Microsoft, Tesla en far out Amazon baas Bezos die zijn vermogen met 23 miljoen dollar pér dag ziet aangroeien. Genoeg om de hongersnood voor één dag uit de wereld te helpen. Slaap onzacht wolven in schapenvacht.

Dinsdag 19 05 2020 - 58e Coroniek

Some people are so poor, all they have is money. (Jack Kerouac)

En plots schrikken we ons een kramp wanneer een 13-jarige zijn huishoudelijke miserie in de media gooit. Die het op hun beurt uitmelken omdat er na 2 maand buiten de dagelijkse grafieken en vergelijkende tabellen van het Corona-front nog weinig smeuïgs te rapen valt. Hallo ? Moet er nog zand zijn ? Wie geen oogkleppen draagt, weet, ziet dat armoede en ongelijke verdeling van kansen en goederen al langer bestaat dan eergisteren. Alleen kijken we maar al te graag wég. Armoede etaleert zich niet, uit zich niet in de glitterwereld van Facebook en Instagram, leeft verborgen achter gesloten deuren – als er al van een dak boven het hoofd sprake is. Feit is dat het Corona virus de maatschappelijke implosie alleen maar versneld heeft. Nieuwe groepen duiken in de armoede of zullen er op korte termijn mee te maken krijgen, eens de échte impact van de pandemie boven water komt. Gezinnen waar de overlevingskansen gehypothekeerd zijn door torenhoge vaste kosten, afbetalingen en verlies van werkzekerheid. Er schort iets structureels in onze samenleving die de commercie als het gouden kalf heeft binnengehaald. We aanbidden het materialisme. Anno 21e eeuw heeft elke jongvolwassene een betaalkaart, een virtuele lidkaart tot de consumptie club. De schijn hooghouden om “erbij” te horen met afbetalingen ver boven het budget, omdat het niet is aangeleerd te doseren. Omdat het een ‘conditio sine qua non’ is omringt te zijn door het materiële. Ik ben de laatste om te beweren dat het vroeger allemaal beter was, maar wat ik wel weet uit eigen ervaring dat we in de tijd van geldbriefjes en munten een duidelijker besef hadden van de waarde van onze aankoop en die soms uitstelden omdat er geen liquide was. We waren tevreden met het weinige of met hetgeen we hadden en ontwikkelden skills om te overleven in tijden van geldgebrek. Leven van de liefde en ruilhandel was nog hip.

Donderdag 21 05 Dit is de manier waarop de overheid denkt: ‘Geef alle kansarmen toegang tot het internet’ en het probleem van ontwikkelingsachterstand is opgelost. Hallo ? Al bij stilgestaan dat internet een computer/laptop met een hoog kostenplaatje vereist en dat het gebruik van internet al direct een paar broden mét beleg op maandbasis betekent ? Ooit bij stilgestaan dat onze cognitieve ontwikkeling meebepaald wordt door evenwichtige voeding ? Ik ken geen auto die start met lege accu, de overheid misschien wel. Nee, die scoort tegenwoordig liever bij de meerverdiener mét tweedeverblijf aan zee of Ardennen, hun kiesvee.

Zondag 17 05 2020 - 57e Coroniek

In elke situatie heb je twee keuzes: je erbij neerleggen of ervoor gaan. Fatalisme(*) of vitalisme(**).

Soms heb je echter geen keuze: neem nu de Corona-veiligheidsmaatregelen. Verzet of ertegen vechten telt niet in deze, alhoewel ik deze eerste week “back to society” af en toe de wenkbrauwen heb gefronst voor het “je m’en foutisme” van sommigen. Ik weet, als 65plusser behoor ik tot de geselecteerde bevolkingsgroep waarin de meeste slachtoffers vallen. En voor ’t eerst in mijn leven ben ik er niet blij mee om uitverkoren te zijn. Hier hangt geen prijs aan vast, staat van verdienste ofzo. Neen, enkel een heel duur prijskaartje: je leven en in de slipstream dat van je naasten. Angst dus om “besmet” te geraken en daardoor terugplooien op zelfbescherming, zelfbehoud. Egoïstisch denken loert om de hoek. Zal dat het nieuw maatschappelijk credo worden post-corona ? Nog meer de klemtoon op het ieder-voor-zich gevoel ? Een terugkeer naar de ratrace in een hogere versnelling zit eraan te komen als het nieuwe normaal, misschien voor velen alleen al uit financiële noodzaak. Want er zijn diepe putten geslagen, niet alleen in de economie maar bovenal in de psychische en sociale wereld. Alle handengeklap en goedbedoelde solidariteit ten spijt waarin we onze buur of passant virtueel knuffelden uit gemis van onze huidhonger naar menselijk contact.

Maar als je de keuze hebt om lessen te trekken uit dit pandemisch sociaal experiment, weiger ik elke tunnelvisie en kies voor de open strijd. Vechten voor wat je lief is en de waarden die je hanteert. Opkomen voor wie je bent, ongeacht wat men van je denkt of verlangt. Deze periode van bezinning was daar een ideale gelegenheid toe om voor jezelf eens alles op een rijtje te zetten. Positief of negatief in de reflexie is er eigenlijk maar één constante: de nood aan perspectief voor je keuze. En vrijheid. Je vleugels uit te slaan en te breken met de ketens.

(*)Fatalisme: 1) Berusting 2) Geloof aan een onvermijdelijk noodlot 3) Geloof in een foute afloop 4) Het geloof aan een voorbeschikt noodlot 5) Leer van de machteloosheid van de mens 6) Leer van een voorbeschikt noodlot 7) Noodlotsleer

(**)Het vitalisme is een filosofie in overeenstemming met de intuïtie en beleving dat je als mens zelf plannen kunt maken, besluiten kunt nemen en situaties kunt veranderen.

Vrijdag 15 05 2020 - 56e Coroniek

“Toon me uw boekenkast en ik zeg u wie u bent”

Het nadeel van al dat ge-ZOOM om visueel contact te houden met de school, het werk of de wereld is dat iedereen rechtstreeks meekijkt in je leefwereld of de biotoop van je privacy. Hilarische filmpjes circuleren in de media van ongewenste voorbijgangers of geluiden tijdens een video conferentie of andere genante bloopers van al even genante situaties, aangekleed of niet. De laatste trend om onheil, roddels of hoongelach te voorkomen en een bepaalde illusie van beschaving te etaleren, is de online aanschaf van een gevulde boekenkast met prijsverschil volgens bookformaat, auteur en prestige. Zo kan je tijdens een video chat bij iemand de verzamelde werken van Immanuel Kant of de anderhalve meter Herman Brusselmans in de achtergrond aantreffen. Kwestie van smaak die je wilt uitstralen naar de Zoomgenoten. Enkel als titel op de rug, zonder het boek, enkel boekenkaft. Net zoals je in vroegere vlaamse woonkamers duurbetaalde Encyclopedieën aan moest treffen als statussymbool. Nu willen de Kringloopcentra ze zelfs niet meer. In de 40 jaar boekenwinkel mochten we nog het plezier meemaken om decors voor film of toneel te vullen met meters kleurrijke ruggen, of een interieurwand met enkel witte boekenruggen voor een binnenhuis architecte , 50 shades of white..

Maar ! Er zou geen gat in de markt zijn als er niet al iemand met een inventieve geest ingesprongen was. Nog straffer dan het fake boekenrek is het online decorum van bv. Westwing.nl die een gans gamma huiskamer- of vakantiegevoel achtergronden verkoopt. Etno terras, Mediterraanse Lounge met ligzetels aan een zwembad, Wabi-Sabi eetkamer of Artsy woonkamer, ik verzin dit niet. Alleen maar hopen dat er tijdens je volgende online vergadering of klas geen zelfde IKEA woonkamer verschijnt met exact dezelfde poster in de rechterbovenhoek en het roodfluwelen bankstel… It’s a brave new world, you better get used to it !